ZABAWKI BEZ GRANIC – OPIS PROJEKTU
Nazwa projektu:
„Zabawki bez granic”
Fundusze na realizację projektu:
Unia Europejska, Program Kultura 2000.
Otrzymana dotacja: 8 541,72 euro.
Pozostałe źródła finansowania:
GMINA BIELSKO – BIAŁA
Partnerzy:
– Fundacao da Juventude, Porto, Portugalia,
– Bre Archimede Salerno Onlus, Salerno, Włochy,
– Toucan Europe Manchester, Wielka Brytania.
Czas Trwania Projektu :
10. 2003 r. – 09.2004 r.
Opis Projektu :
ZABAWKI BEZ GRANIC
TOYS WITHOUT FRONTIERS
www.brinquedossemfronteiras.com
Teatr Grodzki bierze udział w realizacji międzynarodowego projektu kulturalnego pod nazwą „Zabawki bez granic” Październik 2003 – Wrzesień 2004. Autorem i koordynatorem projektu jest Fundacja Młodzieży (Fundacao da Juventude) z Porto w Portugalii.(www.fjuventude.pt)
Projekt realizowany jest w ramach programu Unii Europejskiej Kultura 2000 we współpracy z organizacjami partnerskimi we Włoszech – Bre Archimede Salerno Onlus (Salerno) (www.brearchimede.org) i Wielkiej Brytanii –Toucan Europe (Manchester) (www.toucan-europe.co.uk)
Projekt obejmuje cykl warsztatów twórczych dla dzieci i młodzieży z czterech europejskich krajów. Celem zajęć warsztatowych jest odbudowanie i ożywienie tradycji wytwarzania zabawek typowych dla danego regionu, związanych z lokalną kulturą i sztuką ludową. Program warsztatów składa się z szeregu zajęć artystycznych, bazujących na umiejętnościach i talentach wszystkich uczestników. Głównymi adresatami projektu są młodzi ludzie z tzw. środowisk dysfunkcyjnych, zagrożonych społeczną marginalizacją, z utrudnionym dostępem do dóbr kultury.
W ramach projektu w Bielsku-Białej działa jedna grupa dziecięco-młodzieżowa, która w okresie od lutego do lipca 2004 r. weźmie udział w bogatym programie warsztatowym prowadzonym przez kilku instruktorów. Program obejmuje trzy główne bloki zajęć:
1. Budowanie i konstruowanie zabawek z różnych materiałów (drewno, tkanina, tektura)
2. Dekorowanie zabawek (różne techniki zdobienia)
3. Animacja zabawek (różne techniki mechanizacji)
Uczestnicy zajęć będą też mieli okazję do zapoznania się z historią zabawki na terenie Podbeskidzia, obejrzą wystawy i domy pracy twórczej, wezmą udział w spotkaniach z artystami. Istotnym założeniem programu jest bieżąca dokumentacja pracy warsztatowej przez samych uczestników – opis działań oraz dokumentacja fotograficzna i filmowa.
W ramach projektu planowane jest również zorganizowanie w Bielsku-Białej sesji warsztatowej dla instruktorów i artystów z organizacji partnerskich połączone z prezentacją programów edukacyjnych Teatru Grodzkiego.
ZABAWKI BEZ GRANIC – PARTNERZY
Fundacao Da Juventude, Porto, Portugalia. Autor i koordynator projektu.
Fundacja powstała w 1989 roku dzięki wsparciu 21 publicznych i prywatnych instytucji. Głównym celem statutowym Fundacji jest podejmowanie i wspieranie inicjatyw na rzecz społecznej i zawodowej integracji młodzieży. Najważniejsze działania Fundacji to programy szkoleniowe i badawcze, programy przeciwdziałania społecznemu wykluczeniu i marginalizacji, projekty promujące obszary kultury, nauki, nowoczesnych technologii, ekologii i wolontariatu. Fundacja prowadzi również działalność stypendialną i wydawniczą.
Toucan Europe, Manchester, Wielka Brytania.
Toucan to organizacja pozarządowa istniejąca od 1994 roku, działająca w obszarze szeroko rozumianej edukacji. Najważniejszym zadaniem Toucana jest przeciwdziałanie społecznemu wykluczeniu poprzez wdrażanie innowacyjnych programów stwarzających możliwość ekonomicznej i społecznej integracji. Toucan jest autorem i realizatorem licznych międzynarodowych projektów.
Bre Archimede, Salerno Onlus, Włochy
Bre Archimede powstało w 1988 roku i jest stowarzyszeniem działającym w obszarze międzynarodowej współpracy i lokalnego rozwoju. Koordynuje działania szeregu miejscowych organizacji zaangażowanych w realizację programów kulturalnych, sportowych i szkoleniowych adresowanych do młodzieży.
Partnerzy lokalni
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Bielsku powstała ok. 1550 roku.
24 czerwca 1608 r. ewangelicy bielscy poświęcili pierwszy swój kościół św. Trójcy. W latach 1654 – 1709 prowadzone były tajne nabożeństwa w okolicznym lesie. Po patencie tolerancyjnym, ogłoszonym w 1781 r., parafia postanowiła zbudować swoje centrum w nowym miejscu. Powstał kościół, szkoły, plebanie i inne obiekty. Cały nowopowstały kwartał miasta został nazwany Ewangelickim Bielskim Syjonem i tak jest do dzisiaj. Parafia liczy 1200 wiernych. Regularnie są prowadzone nabożeństwa i udzielane sakramenty. W Parafii działają różne koła zainteresowań. Chór parafialny ostatnio nagrał dwie płyty CD. Praca z młodzieżą i dziećmi jest organizowana w różnych przedziałach wiekowych i nie ogranicza się tylko do zajęć religijnych, choć jest to priorytet. Nad całością życia parafialnego czuwa Rada Parafialna i dwóch proboszczów.
Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej
Jest instytucją podlegającą władzom samorządowym województwa śląskiego i działającą głównie na terenie powiatów bielskiego, cieszyńskiego i żywieckiego. Koncentruje się przede wszystkim na pracy w dziedzinie folkloru i sztuki ludowej, prowadząc również szeroką działalność edukacyjną w tym zakresie. Jest organizatorem licznych imprez o charakterze konkursowym, na co dzień utrzymuje kontakt z twórcami ludowymi i zespołami obrzędowymi. We własnej Galerii Sztuki co miesiąc organizuje wystawy, których autorami są nierzadko wybitni artyści. ROK jest też wydawcą miesięcznika „Beskidzki Informator Kulturalny” oraz innych publikacji – katalogów wystaw, folderów, książek popularnonaukowych. ROK jest współorganizatorem Tygodnia Kultury Beskidzkiej, przez cały rok prowadzi Biuro Programowo-Artystyczne tej imprezy.
ZABAWKA BEZ GRANIC – WARSZTATY
Grupa warsztatowa realizująca program działa w ramach Ewangelickiej Świetlicy Integracyjnej przy Parafii Zbawiciela w Bielsku.
 |
W zajęciach bierze udział od 12 do 16 osób w wieku od 12 do 15 lat. Bogaty zbiór zabawek i innych wyrobów sztuki ludowej udostępniła grupie warsztatowej organizacja partnerska – Regionalny Ośrodek Kultury. Stanowią one bardzo cenną pomoc i źródło inspiracji w poszukiwaniach artystycznych młodych warsztatowiczów. W pierwszym etapie pracy uczestnicy zapoznali się ze zjawiskiem ludowego rzemiosła artystycznego i wykonali własne, autorskie projekty zabawek. Powstało wiele interesujących koncepcji rysunkowych, określono wymiary i sposób animacji poszczególnych przedmiotów, dokonano również wyboru materiałów. Kolejnym krokiem było sporządzenie tekturowych szablonów – posłużą one do wykonania elementów z drewna i tkaniny. Równocześnie omawiana jest rola kolorystyki i zdobnictwa, które będą przedmiotem pracy w następnych etapach. Oprócz realizowania indywidualnych projektów twórczych, uczestnicy warsztatów pracują wspólnie nad wykonaniem kilkumetrowej figury „klepoka” – tradycyjnej zabawki z regionu Podbeskidzia z charakterystycznymi ruchomymi skrzydłami. Klepok weźmie udział w letnich paradach ulicznych organizowanych z okazji różnych lokalnych imprez, świąt i uroczystości, między innymi: Dni Bielska-Białej, Beskidzkiego Święta Małych i Dużych – finałowych prezentacji projektu Teatru Grodzkiego „Teatralna Mapa Europy”, Tygodnia Kultury Beskidzkiej, Święta Rodzinnego Parafii Ewangelickich, Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Lalkarskiej i Wielkiej Parady Smoków w Krakowie.
 |
Instruktorzy prowadzący zajęcia
Joanna Czudak – absolwentka pedagogiki resocjalizacyjnej, animator środowiskowy w świetlicy, wolontariuszka w projektach kulturalnych i edukacyjnych.
Piotr Pieniążek – absolwent krakowskiej ASP (Wydział Grafiki w Katowicach), projektant i konsultant reklamowy, wykładowca na Uniwersytecie Śląskim.
Czesław Olma – jeden z najwybitniejszych twórców ludowych regionu Podbeskidzia, rzeźbiarz, świątkarz.
Konsultant programowy
Zbigniew Micherdziński
 |
Projekty wykonane przez dzieci w ramach programu „Zabawki bez Granic
2004 rok
foto archiwum
 |
 |
 |
|
 |
 |
 |
|
 |
|
 |
 |
 |
|
 |
|
 |
Zabawki wykonane przez dzieci w ramach projektu „Zabawka Bez Granic”
2004 rok
foto archiwum
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
21-22 MAJA
Międzynarodowy Warsztat w ramach projektu „Zabawki bez Granic”
W dniach 21 – 22 maja odbył się międzynarodowy warsztat dla instruktorów z Portugalii (Fatima Matos, Osvaldo Couto), Włoch (Marco dell`Aqua, Astrid Meloni) i Polski (Joanna Czudak, Piotr Pieniążek i Czesław Olma). W ramach projektu odbyła się już podobna sesja we Włoszech.
 |
Międzynarodowy Warsztat w ramach projektu „Zabawki bez Granic” – Bielsko-Biała
21 – 22 maja 2004
foto archiwum
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
 |
 |
W czasie naszej majowej sesji warsztatu staraliśmy się zainteresować zagranicznych partnerów podbeskidzką sztuką ludową. Wspólnie ze Zbigniewem Micherdzińskim, konsultantem programowym, odwiedziliśmy min:
Stryszawę – Warsztat Twórczy dla dzieci, gdzie goście uczyli się strugać ludowe ptaszki z drewna pod okiem Tadeusza Leśniaka
– dom zabawkarza Józefa Lasika, który zaprezentował nowe rodzaje zabawek
Łękawice – galerię szopek obrzędowych, gdzie pan Józef Hulka pokazał nam kilka scenek przy pomocy tradycyjnych kukiełek.
Żywiec – piernikarnię Krzysztofa Bielewicza, którego rodzina od trzech pokoleń wykonuje tradycyjne odpustowe pierniki.
Partnerzy odwiedzili również nasz warsztat twórczy przy Kościele Ewangelickim na placu Lutra. Pokazaliśmy nasze prace i wspólnie z partnerami wykonaliśmy latawce oraz lalki Pulcinella.
Na zakończenie sesji warsztatowej odbył się występ dziecięcego zespołu pieśni i tańca „Żywczanie”, który w czasie koncertu zaprezentował nam regionalne zabawy i zabawki Podbeskidzia.
Międzynarodowa sesja warsztatowa w Portugalii
 |
Międzynarodowa sesja warsztatowa w Portugalii zorganizowana w ramach projektu „ZABAWKA BEZ GRANIC”
2004 rok
foto archiwum
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
 |
 |
 |
 |
W miesiącu lipcu Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki uczestniczyło w trzeciej i ostatniej międzynarodowej sesji warsztatowej zorganizowanej dla instruktorów projektu „Zabawki bez Granic”. Tym razem organizował ją koordynator portugalski z Fundacji Młodzieży (Fundacao da Juventude) w Porto. Partnerzy projektu z Włoch i Polski poznali siedzibę Fundacji a także zapoznali się ze sposobem koordynowania działań i zbierania funduszy przez fundację.
 |
Międzynarodowa sesja warsztatowa w Portugalii – dla instruktorów projektu „Zabawki bez Granic”
Lipiec 2004
foto archiwum
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Głównym celem wizyty w Porto była hospitacja zajęć instruktorów portugalskich oraz przeprowadzenie wspólnych warsztatów przez międzynarodowe zespoły. Pod okiem polskich przedstawicieli (Piotra Pieniążka – instruktora Teatru Grodzkiego oraz Zbigniewa Micherdzińskiego – konsultanta programowego z Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku-Białej) zostały przeprowadzone zajęcia w dwóch grupach wiekowych: 7-10 lat i 10-15 lat. Uczestnicy zajęć, mieszkańcy portugalskiego hostelu, samodzielnie konstruowali i dekorowali zabawki z regionu Podbeskidzia. Zapoznali się tym samym z tradycyjnymi zabawkami naszego regionu, poznali elementy podbeskidzkiej sztuki ludowej. Zajęcia obejmowały min.:
– wykonywanie zabawek z gliny (dzwonki, aniołki)
– malowanie ptaszków stryszawskich
– wykonywanie drewnianych gwizdków
Dodatkowych informacji o swojej pracy przy projekcie i jego specyfice instruktorzy mieli okazję przekazać podczas wywiadu udzielonego prywatnej telewizji. Uczestnictwo mediów w czasie warsztatu świadczy o dużym zainteresowaniu projektem przez lokalną społeczność.
